“Fransa'nın Kültür Başkenti”
Fransa’nın Güneydoğusu’nda bulunan ve 26 bölgesinden biri olan Provence Bölgesi’nin merkez şehri Marsilya (Marseille) ülkenin Paris’ten sonraki 2. büyük kenti. Marsilyalılara göre Marsilya’da Fransızlar değil Marsilyalılar yaşamaktadır. Cezayir başta olmak üzere Kuzey Afrika kökenli kişilerin çoğunlukta bulunduğu ve çok sayıda etnik yapıya sahip nüfusa ev sahipliği yapan Marsilya’da Fransız nüfusunun diğer şehirlere göre daha az olması ve bu söylemi haklı çıkarmaktadır.
Güvenlik sorunu yaşandığı için turistlerin biraz endişe ile dolaştığı şehirde arka sokaklara doğru gidildikçe gece dolaşmak riskli gündüz dolaşırken de dikkatli olmakta fayda var.
Avrupa’nın en eski şehri olduğu için her kültürü günümüze kadar barındıran, günümüzde de Fransızlardan daha çok göçmenlerin yaşadığı şehre geldiğinizde kozmopolit yapısı her dilden ve her lehçeden konuşan kişileri gördüğünüzde Akdeniz şehri Fransa’da olduğunuza inanamıyorsunuz.
Marsilya’yı dolaşırken şehrin sokaklarının pis kokusu ile tezat olan dünyada eşine az rastlanan güzel kokularıyla ünlü sabunları. Marsilya’da her şeyin sabunu yapılıyor.
Restoranlardan birine oturduğunuzda Fransızca bilmemenize rağmen garsonların kimi zaman sinirli kimi zaman normal tavırlarıyla sizinle ısrarla Fransızca konuşarak anlaşmaya çalışması Fransızların Fransızca’dan başka dil bilmediği izlenimi yaratsa da burada Marsilya’nın içkisi Anason bazlı likör Pastis’in Marsilya’nın önemli yemeklerinden olan sebzeli balık çorbası boullabaise’nin ve önemli tatlıları arasında yer alan portakal çiçeğiyle hafifçe tatlandırılmış Navette ismindeki sert kurabiyesinin tadına mutlaka bakmalı.
Şehri dolaşırken güzel koku ile kötü koku burada birbirinin içine girmiş durumda olduğundan, Fransızca bilmeyenlerle ısrarla Fransızca konuşmaya çalışan insanlarından, bazı sokaklarının temiz ama buna rağmen özellikle göçmenlerin bulunduğu çoğu sokağının pis olmasından, Fransa turuna ilk olarak Marsilya dışındaki bir şehirden başladığınızda bu şehri İtalya’nın bir şehri gibi algılamanıza sebep olan eski ile yeninin bir arada yaşandığı bu şehrin çelişkilerle dolu bir şehir olduğu izlenimini alıyorsunuz.
Marsilya’nın bir çok yerinde 2013 Kültür Başkenti seçildiği için restorasyon çalışmaları yapılmış ama buna rağmen bu şehri dolaşırken anlıyorsunuz ki 2600 yıl önce İzmir Foça’dan gelen denizcilerce kurulan bu şehrin eski ve yorgun bir şehir olduğunu anlamanız mümkün.
Şehir, sokaklardaki olumsuz izlenim ve güven vermeyen bir şehir olmasına rağmen kozmopolit yapısı her kültürden insanın burada kalabilmesi, 2600 yıllık kültürü bağrında bulundurması ile kültür başkenti unvanını fazlasıyla hak ediyor.
Akdeniz’in en büyük ticaret limanının bulunduğu, deniz ürünlerindeki zenginliğin yanı sıra dünyanın en kaliteli kiremitleriyle dünyanın en güzel sabunlarının üretildiği Marsilya, ekonomi ve endüstri metropolisi olarak “Euromediterranee” adını verdikleri proje ile de Güney Avrupa’nın iş başkenti olmayı hedefliyor. Proje kapsamında yabancı sermayenin bölgeye yatırım yapması için her türlü imkan seferber ediliyor. Proje gerçekleştiğinde Fransa’nın en kalabalık varoşlarına sahip olan kentte doğan iş imkanlarından Marsilyalılar büyük fayda sağlayacak.
Bugün yaklaşık olarak 850 bin nüfusu bulunan Marsilya, tarih sayfalarında yerini MÖ 6. YY’da 12 İon şehrinden biri olan Phokaia (İzmir Foça’dan gelen denizciler bu yüzden burada yaşayanlar Foçalıyız da demektedirler ama Foça’nın nerede olduğunu bilmemektedirler) denizcilerinin kurmasıyla alan Marsilya, eski liman anlamına gelen Vieux Port etrafında genişleyerek günümüzdeki görünümüne kavuşmuş.
Akdeniz Sahili’nde kıvrıla kıvrıla 70 kilometre uzanan ve dağlarla çevrili olan Marsilya’nın önemli diğer bir özelliği coğrafi konumundan kaynaklanıyor. Bu özellik ise en önemli serveti olan ve turistlerin de büyük ilgisini çeken güneş ışığı. Mistral yeliyle gelen bu güneş ışığı bir çok tanınmış ressama da ilham kaynağı olmuş.
Arnavut kaldırımlı dar ince uzun sokakları, minik meydanları, sabun ve zeytinyağı satan dükkanları, Fransız kafeleri ve restoranlarıyla dolu olan eski şehir bölgesinde olsun şehrin diğer bölgelerinde olsun dolaştığınızda restorasyon çalışmalarına rağmen tarihin yapısının korunduğunu görebiliyorsunuz.
Milattan önce 49 yılında Sezar’ın istilasından sonra Romalıların ticaret merkezi olan bölgenin jeopolitik konumu nedeniyle bugün de denizcilik sektöründe önemli bir yere sahip olan Marsilya’nın her tarafı tarih kokuyor. 13. yüzyılda kısa süreli yaşanan cumhuriyet dönemine 1423 yılında son verilen Marsilya’da Kral Rene tarafından yapılan çıkartmanın sembolü olarak dikilen kuleyi limanın girişinde bugün bile görmek mümkün.
Fransız Krallığı’na 1481 yılında katılan Marsilya’nın liberal yanı geçmişte olduğu gibi bugün de ağır basıyor.
Günümüzde de işçi sendikaları Marsilya’da gündemi belirleme gücüne sahip. Ayrıca yense de yenilse de takımlarını her durumda destekleyen Olimpik Marsilya taraftarları Fransa’nın en ateşli taraftarı olarak biliniyor.
Marsilya’yı kuş bakışı gören St Charles Garı’nı şehrin merkezine bağlayan Boulevard d’Athenes Caddesi’ne doğru alçalan 104 basamaklı merdivenlerinden aşağıya baktığınızda tüm şehrin ayaklarınızın altında olduğunu sanıyor.
Le Vieux Port ismindeki eski limanın yanında kurulan pazardan ve lavanta bahçelerinin olduğu yerlerden geçerken ise hoş bir lavanta kokusunu içinize çekiyorsunuz.
Marsilya yakınlarındaki Cosquer Mağarası’nda bulunan yazı ve kabartmalar 28 bin yıl önce de burada insanların yaşadığını kanıtlıyor.
Tarihe merakınız varsa ve kültürel geziler hoşunuza gidiyorsa bu kozmopolit şehri gidilecek yerler listenize ekleyebilirsiniz.
Eğer amacınız denize girmekse Marsilya’ya yazın gelmeli ve şiddetli rüzgarları ile açık denizi yüzünden şehirdeki plajlar yerine daha uzak mesafede bulunan koyları tercih edebilirsiniz.
Marsilya, yılın her ayında çeşitli aktivitelere sahne oluyor. Su sporları ile anılan şehirde özellikle yelkencilik önemli bir yer tutuyor. Her mevsim düzenlenen yelken yarışlarının en önemlisi dünyadaki en başarılı yelken takımlarının katıldığı Word Match Racing Tour adlı yat yarışları.
Ponte Ruge, Frioul ve Prado da yapılan rüzgar sörfü ile deniz motoru gezileri de önemli aktivite olarak kayde geçiyor.
Şehirde gerçekleşen golf, paten koşu, bisiklet gibi spor aktivitelerinin yanı sıra kültür ve sanat alanında da aktiviteler düzenlenen şehirde özellikle Cours Julien Caddesi sanata ev sahipliği yapıyor.
Marsilya’ya gelenler genelde Marsilya içkisi Pastis, Marsilya’nın dünyaca ünlü ve şahane kokulu sabunları ve Fransız şaraplarını hediye olarak almalarına rağmen Fransızların son moda kıyafetlerinin bulunduğu tekstil mağazaları, hediyelik eşya satan dükkanlar antikacılar ve benzeri yerlerden de ürünler alıyorlar.
Yılda 4 milyon turistin ziyaret ettiği Marsilya’da her çeşit hediyenin alınacağı 15 bin civarında mağazası bulunuyor. Eski limandan doğuya doğru uzanan La Cana biere Caddesi’nde çok sayıda alış veriş yapılacak yer var.
Rue de la Tour, Cours d'Estienne d'Orves, Rue Saint-Ferréol, alışveriş yapılacak diğer noktalar arasında bulunuyor.
Üç şeritli geniş kaldırımı olan Rue de la République’de hem alış veriş yapmak hem de gezmenin keyfi bir arada yaşanıyor.
Paradis ve Grignan Caddeleri’nde özgün tasarımlı butikler, Rue da la Tour’da giyim sektörüne ait mağazalar, Petits Puits ile Pistoles Caddeleri’nde mağaza, sanat galerileri ve sokak tezgahları sizlere alış veriş alternatifleri sunan cadde ve sokakların başında geliyor.
Santon ismi verilen çömleklerle çeşitli heykel, seramik ürünleri de alış veriş mekanlarında alınacak ürünler arasında.
